Παρασκευή 26 Μαΐου 2017

ΚΩΣΤΑΣ ΘΡΑΚΙΩΤΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ






    Ο Κώστας Θρακιώτης, ψευδώνυμο του Θαλή Προδρόμου, γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1909,  σπούδασε φιλολογία, δίδαξε σε σχολή θεάτρου και εργάστηκε στη μέση εκπαίδευση. Πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου 1994 στην Αθήνα.

  
    Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου. Έζησε όλα τα συνταρακτικά γεγονότα του εικοστού αιώνα, πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Μακρόνησο και στον ΄Αη Στράτη.
  
    Το πλούσιο, γεμάτο αγάπη για τον απλό άνθρωπο του λαού μας έργο του μεταφέρει την πλούσια πείρα του. Η σχέση του με τη Θράκη είναι διαρκής, στη ζωή και στο έργο του. Είναι ένας από τους πρωτοπόρους της γενιάς του ’30 με την ποιητική του δουλειά.
  
    Αναφέρουμε : Στον ελεύθερο δρόμο 1932, Εμείς δε θα βαδίσουμε 1933, Ανεμίζουμε σημαία μας την Άνοιξη 1955, Συμφωνία του Ορφικού Ρόδου 1957, Ο άνθρωπος του έρωτα και της στάκτης 1963 (απέσπασε το Κρατικό βραβείο ποίησης του 1964, Πορεία και Σταθμοί (εκλογή 1927 – 1964), Φωτοσκιές 1972, Διαμαρτυρίες και σατιρικά γυμνάσματα 1975, Πικρές σταγόνες σ’ άδειο ποτήρι 1977, Πέρα από τη δυναστεία και τα οράματα του κόσμου 1979, Από τη φυλακή του χρόνου 1981, Η κραυγή της σιωπής μου 1985, Στην κόλαση του Ημεροδήκτη 1987, Η οργή των αγαλμάτων 1989. Συνολικά το ποιητικό του έργο αποτελείται από 21 δημοσιευμένες ποιητικές συλλογές.
  
    Εκτός από την ποίηση ο Κώστας Θρακιώτης έγραψε θέατρο, το έργο του Άλμπατρος 1933 πήρε βραβείο στον Καλοκαιρίνειο θεατρικό διαγωνισμό, δοκίμια και ιστορία λογοτεχνίας Σύντομη ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 1965, Η τέχνη στη ζωή και στην εποχή μας 1976, Διηγήματα Οι Χαρταετοί 1983, Θρακικές Ιστορίες 1988, μυθιστόρημα Ένα παιδί στην καταχνιά 1984.
  
    Επίσης μετέφρασε τον Οιδίποδα Τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή, 1948, 1855, 1977, την Παλατινή Ανθολογία 1980, Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον Ε.Μ.Ρεμάρκ.
  
    Μιλώντας για το έργο του Κώστα Θρακιώτη αναφέρουμε τη θρακική θεματολογία, το αγωνιστικό και κοινωνικό στοιχείο που κυριαρχεί στο έργο του. Ανήκοντας στη γενιά του 30, αντιλαμβάνεται την επερχόμενη λαίλαπα του β΄ παγκόσμιου πολέμου και την τρομακτική άνοδο του φασισμού, και τα καταγγέλλει με τα ποιήματά του.
  
    Η αισιοδοξία της ποίησής του πηγάζει κατευθείαν από το αγωνιστικό στοιχείο.   
    
    Παρακάτω, παραθέτουμε ορισμένα ποιήματα: 


Ξωμάχος 

Ένα χέρι γεμάτο ρόζους δουλεύοντας τη γης. 
Τον είδα στα χωράφια ν' αγναντεύει τη φύτρα του νερού. 
Τον είδα να χουγιάζει τα καματερά στον πλατύ κάμπο, 
πέρα από τα πράσινα δέντρα και τις πλίθινες μάντρες, 
πέρα κι από το σπίτι στη δημοσιά, που διαβαίνει ο κόσμος, 
μ' ένα χαμόγελο για τ' αύριο που θάρθει... 
Γνωρίζοντας το βάθος των πραγμάτων, 
σαν τον νεροσκόπο ψάχνοντας για υπόγειες φλέβες, 
όχι για αίμα, μήτε για χρυσό, μα για νερό, 
για ψωμί και για λεύτερον αγέρα. 
Κι ας σκούζει το μαύρο κοράκι της ερημιάς 
πως δεν υπάρχει φωτιά, μήτε κι ελπίδα, 
και πως ο ουρανός γεννήθηκε δίχως φτερά. 


Ξημέρωμα στο Αιγαίο 

Ήλιος καλοκαιριού, φρυγμένο πεύκο στην πλαγιά. 
Χαμόκλαρα, θυμάρια αναιμικά, θάλασσα, θάλασσα παντού, 
ανάερη, γαλάζια και στη συγνεφιά, να ξετυλίγει στοργικά 
τον ουρανό, τη μοναξιά, το γλάρο και το βράχο. 

Που να θυμάμαι πιο γλυκό, νοσταλγικό, 
ξημέρωμα στο Αιγαίο, απ' την απλή σου ζωγραφιά, 
Ήλιε καλοκαιριάτικε, 
στη ρίζα ενός πεύκου στην πλαγιά, 
που χαίρεται τη θάλασσα και το γαλήνιο νερό, 
με το κοτσύφι που λαλεί υπόμονο στην άλλαγη, 
-σ' όποιον καιρό-κι ας είναι μες στο χαλασμό. 


Μοιρολόι 

Ο Απρίλης με την Άνοιξη σου έστρωσε λουλούδια. 
"Κοιμάσαι ανέσπερο πουλί στου γήλιου τα φτερούγια;"
με μυγαλάνθια στόλισα το χλωμό μέτωπό σου, 
ουρανοφίλητος, γλυκός, να φέγγει ο στοχασμός σου. 
Κι έτσι στον ήλιο ξάστερος και πλάι σου το τραγούδι 
ν' ανοίξει ασίγητο σκοπό, φεγγάρι και λουλούδι. 
Πλήθος στη γης εσκόρπισα σπυριά γλυκά από ρόδι 
θανατερό μνημόσυνο στο πένθιμό σου ξόδι. 
Νερά και λούλουδα της γης, τ' ολόγιομο φεγγάρι 
εστεφανώθηκαν σεμνά με τη δικιά σου χάρη... 

 



ΚΩΣΤΑΣ ΘΡΑΚΙΩΤΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ






    Ο Κώστας Θρακιώτης, ψευδώνυμο του Θαλή Προδρόμου, γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1909,  σπούδασε φιλολογία, δίδαξε σε σχολή θεάτρου και εργάστηκε στη μέση εκπαίδευση. Πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου 1994 στην Αθήνα.

  
    Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου. Έζησε όλα τα συνταρακτικά γεγονότα του εικοστού αιώνα, πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Μακρόνησο και στον ΄Αη Στράτη.
  
    Το πλούσιο, γεμάτο αγάπη για τον απλό άνθρωπο του λαού μας έργο του μεταφέρει την πλούσια πείρα του. Η σχέση του με τη Θράκη είναι διαρκής, στη ζωή και στο έργο του. Είναι ένας από τους πρωτοπόρους της γενιάς του ’30 με την ποιητική του δουλειά.
  
    Αναφέρουμε : Στον ελεύθερο δρόμο 1932, Εμείς δε θα βαδίσουμε 1933, Ανεμίζουμε σημαία μας την Άνοιξη 1955, Συμφωνία του Ορφικού Ρόδου 1957, Ο άνθρωπος του έρωτα και της στάκτης 1963 (απέσπασε το Κρατικό βραβείο ποίησης του 1964, Πορεία και Σταθμοί (εκλογή 1927 – 1964), Φωτοσκιές 1972, Διαμαρτυρίες και σατιρικά γυμνάσματα 1975, Πικρές σταγόνες σ’ άδειο ποτήρι 1977, Πέρα από τη δυναστεία και τα οράματα του κόσμου 1979, Από τη φυλακή του χρόνου 1981, Η κραυγή της σιωπής μου 1985, Στην κόλαση του Ημεροδήκτη 1987, Η οργή των αγαλμάτων 1989. Συνολικά το ποιητικό του έργο αποτελείται από 21 δημοσιευμένες ποιητικές συλλογές.
  
    Εκτός από την ποίηση ο Κώστας Θρακιώτης έγραψε θέατρο, το έργο του Άλμπατρος 1933 πήρε βραβείο στον Καλοκαιρίνειο θεατρικό διαγωνισμό, δοκίμια και ιστορία λογοτεχνίας Σύντομη ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 1965, Η τέχνη στη ζωή και στην εποχή μας 1976, Διηγήματα Οι Χαρταετοί 1983, Θρακικές Ιστορίες 1988, μυθιστόρημα Ένα παιδί στην καταχνιά 1984.
  
    Επίσης μετέφρασε τον Οιδίποδα Τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή, 1948, 1855, 1977, την Παλατινή Ανθολογία 1980, Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον Ε.Μ.Ρεμάρκ.
  
    Μιλώντας για το έργο του Κώστα Θρακιώτη αναφέρουμε τη θρακική θεματολογία, το αγωνιστικό και κοινωνικό στοιχείο που κυριαρχεί στο έργο του. Ανήκοντας στη γενιά του 30, αντιλαμβάνεται την επερχόμενη λαίλαπα του β΄ παγκόσμιου πολέμου και την τρομακτική άνοδο του φασισμού, και τα καταγγέλλει με τα ποιήματά του.
  
    Η αισιοδοξία της ποίησής του πηγάζει κατευθείαν από το αγωνιστικό στοιχείο.   
    
    Παρακάτω, παραθέτουμε ορισμένα ποιήματα: 


Ξωμάχος 

Ένα χέρι γεμάτο ρόζους δουλεύοντας τη γης. 
Τον είδα στα χωράφια ν' αγναντεύει τη φύτρα του νερού. 
Τον είδα να χουγιάζει τα καματερά στον πλατύ κάμπο, 
πέρα από τα πράσινα δέντρα και τις πλίθινες μάντρες, 
πέρα κι από το σπίτι στη δημοσιά, που διαβαίνει ο κόσμος, 
μ' ένα χαμόγελο για τ' αύριο που θάρθει... 
Γνωρίζοντας το βάθος των πραγμάτων, 
σαν τον νεροσκόπο ψάχνοντας για υπόγειες φλέβες, 
όχι για αίμα, μήτε για χρυσό, μα για νερό, 
για ψωμί και για λεύτερον αγέρα. 
Κι ας σκούζει το μαύρο κοράκι της ερημιάς 
πως δεν υπάρχει φωτιά, μήτε κι ελπίδα, 
και πως ο ουρανός γεννήθηκε δίχως φτερά. 


Ξημέρωμα στο Αιγαίο 

Ήλιος καλοκαιριού, φρυγμένο πεύκο στην πλαγιά. 
Χαμόκλαρα, θυμάρια αναιμικά, θάλασσα, θάλασσα παντού, 
ανάερη, γαλάζια και στη συγνεφιά, να ξετυλίγει στοργικά 
τον ουρανό, τη μοναξιά, το γλάρο και το βράχο. 

Που να θυμάμαι πιο γλυκό, νοσταλγικό, 
ξημέρωμα στο Αιγαίο, απ' την απλή σου ζωγραφιά, 
Ήλιε καλοκαιριάτικε, 
στη ρίζα ενός πεύκου στην πλαγιά, 
που χαίρεται τη θάλασσα και το γαλήνιο νερό, 
με το κοτσύφι που λαλεί υπόμονο στην άλλαγη, 
-σ' όποιον καιρό-κι ας είναι μες στο χαλασμό. 


Μοιρολόι 

Ο Απρίλης με την Άνοιξη σου έστρωσε λουλούδια. 
"Κοιμάσαι ανέσπερο πουλί στου γήλιου τα φτερούγια;"
με μυγαλάνθια στόλισα το χλωμό μέτωπό σου, 
ουρανοφίλητος, γλυκός, να φέγγει ο στοχασμός σου. 
Κι έτσι στον ήλιο ξάστερος και πλάι σου το τραγούδι 
ν' ανοίξει ασίγητο σκοπό, φεγγάρι και λουλούδι. 
Πλήθος στη γης εσκόρπισα σπυριά γλυκά από ρόδι 
θανατερό μνημόσυνο στο πένθιμό σου ξόδι. 
Νερά και λούλουδα της γης, τ' ολόγιομο φεγγάρι 
εστεφανώθηκαν σεμνά με τη δικιά σου χάρη...